گام به گام علوم و فنون ادبی 1 - درس یکم: مبانی تحلیل متن | استاد بهمن نشاطی

مرا پشت بشکست گردون گردان/فروماند از ورزش کدخدایی

بشکست شب صبوریم پشت/و ایام به تیغ دوری ام کشت

ز جور تو بر لب مرا جان رسید/خروشم به گردون گردان رسید

ساقی سرمست بشکن توبه ام/پشت توبه دائماً بشکسته باد

من بازگشتم و این چه رفت، با بونصر گفتم، سخت شاد شد و سجده شکر کرد بر سلامت امیر و نامه نبشته آمد. (کاربرد تاریخی فعل مجهول)

یک کیسه به پدر باید داد و یک کیسه به پسر تا خویشتن را ضیعتکی حلال خرند و فراخ‌تر بتوانند زیست. (حذف فعل قرینه)

و روز شنبه یازدهم شوال در نیشابور شدم، پنجشنبه آخر این ماه کسوف بود و حاکم زمان سلطان طغرل بیک محمد بود. (کاربرد دستور تاریخی فعل)

وقتی به موضع رسیدیم، بچه‌ها که گوشه و کنار پراکنده بودند؛ دور شما جمع شدند و شما را در میان گرفتند. (کاربرد دستور تاریخی را)

یکی زهره خرج کردن نداشت / زرش بود و یارای خوردن نداشت

بخیل توانگر به دینار و سیم / طلسمی است بالای گنجی مقیم

بر آن کدخدا زار باید گریست / که دخلش بود نوزده خرج بیست

زود باشد که خیره‌سر بینی / به دو پای اوفتاده اندر بند

وجود واژگان کهن

وجود آرایه‌های جناس و کنایه

نکوهش دشمن‌ستیزی

حذف فعل به قرینه معنوی

هر آن بند کز دست تو بسته شد/ گشایندگان را جگر خسته شد

سران را بسی سر جدا شد ز تن /پر از خاک، ریش و پر از خون، دهن 

بر اسبان نهادند زینِ خدنگ/ همه جنگ را تیز کردند چنگ

بدو داد و گفتش بدان چاه سر/که بیچارگان را تویی راهبر