جزوه علوم و فنون ادبی 1 - درس نهم: موازنه و ترصیع | استاد دبیرستان فاطمه زهرا رباط کریم

خانۀ تن را به جان آباد کردن مشکل است/ بر سر ریگ روان بنیاد کردن مشکل است 

کشیدم قلم بر سر نام خویش / نهادم قدم بر سر کام خویش

ما ز بالاییم و بالا می‌رویم/ ما ز دریاییم و دریا می‌رویم

گردون چه خواهد از من بیچارۀ ضعیف/ گیتی چه خواهد از من درماندۀ گدای

موازنه، تقابل سجع‌های متوازن یا متوازی در دو یا چند جمله است.

تقابل سجع‌ها، افزایشدهندۀ موسیقی لفظی شعر است.

آرایۀ موازنه در نثر به کار نمی‌رود.

ترصیع، موازنه‌ای است که، همۀ سجع‌های آن متوازی باشد.

به میدان وفا یارم چنان آمد که من خواهم/ ز دیوان هوا کارم چنان آمد که من خواهم

کیست که پیغام من به شهر شروان برد/ یک سخن از من بدان مرد سخندان برد

با دم طاووس کم زاغ گیر/ با دم بلبل طرف باغ گیر

ای قمر تابناک برج امامت/ وی گهر آبدار درج کرامت

باز در دام بلا افتاده‌ام/ باز در چنگ عنا افتاده‌ام

غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور/ پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را

حبیب من همه زخمم بیا و مرهم شو/ طبیب من همه دردم بیا و درمان باش

با شمع روی خوبان پروانه‌ای چه سنجد؟/ با تاب موی جانان دیوانه ای چه سنجد

این تن آسوده بر سر گنجی است/ وان دل آزرده در دم نانی است

نکته‌ای رانده‌ام که تألیفی است/ قطعه‌ای گفته‌ام که دیوانی است

تیز مهری و شوخ برجیسی است/ شوم تیری و نحس کیوانی است

آدمی را ز چرخ تأثیری است/ چرخ را از خدای فرمانی است