جزوه تاریخ 2 - درس 5 - تثبیت و گسترش اسلام در دوران خلفای نخستین | استاد بهرام شفیعی

کسب غنایم فراوانی از نواحی فتح شده و در اختیار گرفتن منابع و درآمدهای مالیاتی نواحی آن سرزمین‌ها برای اعراب دستاورد بزرگی بود _ اگر چه مهم‌ترین ‌پیامد حمله اعراب گسترش فرهنگ بود اما در معرفی دین اسلام به سرزمین‌های جدید توفیقی کسب نکردند.

سرزمین‌های فتح شده مصر و شام دارای ثروت فراوانی بودند و ثروت این نواحی فتح شده منابع و درآمدهای زیادی در اختیار مسلمان قرار می‌داد _ پیشینه تمدن کهن نواحی فتح شده باعث شکل‌گیری و شکوفایی تمدن اسلامی شد.

فتح سرزمین‌های آباد و ثروتمندی چون هند، ایران و یونان اعراب مسلمان را با ثروت عظیمی روبه‌رو کرد _ دین و فرهنگ اسلامی بدون توجه به رنگ پوست، زبان و فرهنگ به نواحی دیگر گسترش پیدا کرد.

در کمتر از 20 سال دو قدرت اقتصادی آن روز، یعنی ساسانیان و روم شرقی را شکست دادند و به‌دنبال این پیروزی‌ها از نظر اقتصادی با مردمان و اقوام مختلفی آشنایی تجاری پیدا کردند _ رفتار مسالمت‌آمیز اعراب مسلمان با مردم نواحی نقش زیادی در گسترش دین و فرهنگ اسلامی داشت.

حضرت علی (ع) که آبادانی و ثروت فراوان آن سرزمین را دیده بود و با وضع اجتماعی و سیاسی آن‌جا آشنا بود، فرماندهی سپاه اعراب مسلمان در حمله به مصر را برعهده گرفت _ ‌ابوبکر در اواخر خلافت خود، چندین دسته سپاه را به سوی منطقه شام فرستاد.

فتوحات نیروهای مسلمان در مصر بیشتر نتیجه عدم مقاومت مردم آن سرزمین در برابر سپاه اسلام بود _ اختلافات سیاسی و تفاوت‌های قومی و قبیله‌ای معلول ضعف پایه‌های حکومت روم غربی در این منطقه بود.

رفتار مسالمت‌آمیز و مداراجویانه پیروان اسلام با مسیحیان به هنگام فتح شام تأثیر بسزایی بر متحد نشدن مصریان با رومیان داشت _ منطقه شام هنگام حمله اعراب مسلمان، زیر سلطه امپراتوری روم شرقی قرار داشت.

با وجود مشکلات فراوان مانند مالیات‌های سنگین، مصریان از حکومت امپراتوری روم ناخشنود نبودند _ در جریان محاصره شهر بیت‌المقدس،‌ ساکنان یهودی شهر اعلام کردند که فقط در حضور خلیفه قرارداد صلح و تسلیم شهر را امضا می‌کنند.

آمفی تئاتر روم _ هنوز در منطقه شام پابرجاست.

پالمیرا _ تخریب شده توسط گروه داعش

کاخ بیستون _ هنوز در منطقه شام پابرجاست.

پارتنون _ تخریب شده توسط گروه القاعده