جزوه فارسی 3 - درس 2: مست و هشیار | استاد سعید جعفری

ستاره ای بدرخشید و ماه مجلس شد / دل رمیده ما را انیس و مونس شد

زاهد خلوت نشین دوش به میخانه شد / از سر پیمان گذشت ، بر سر پیمانه شد

بی بوی او دل بیمار عاشقان چو صبا / فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد 

ز راه میکده یاران عنان بگردانید  /  چرا که محافظ از این راه رفت و مفلس شد

معاملت: احکام و عبادات شرعی/ صفوت :برگزیده/ ثنا :سپاس/ تزویر :نیرنگ

ملامت: سرزنش/ غرامت: جبران خسارت مالی/ صواب : پاداش/ قبا: نوعی لباس جلو بسته

مُمِدّ : ادامه دهنده /مُلک : مملکت/ شهد فایق: عسل خالص/ قسیم :صاحب جمال

دار ملک : پایتخت/ حکیم: دانای راستکردار/ ربیع : بهار/  واعظ :سخنور، اندرزگو

حد: کیفر و مجازات شرعی برای گناهکار و مجرم، تاوان

داروغه: شبگرد، مامور حکومتی شهر که کار او نظارت بر اجرایی احکام دین است

زاهد :پارسای گوشه نشین که میل به دنیا و تعلقات آن ندارد ،سخنور اندرزگو

درهم: مسکوک نقره ارزش این سکه از دینار کمتر است

غزل اجتماعی : در عصر مشروطه با توجه به درگرگونی های اجتماعی و سیاسی رواج یافت .

در سروده‌های محّمدتقی بهار ، ابوالقاسم عارف قزوینی ، فرّخی سیستانی می‌توان نمونه‌ای از غزل اجتماعی را یافت .

قطعهً «مست و هوشیار» از پروین اعتصامی با طنزی رندانه چون حافظ بیانگر مسائل اجتماعی آن زمان است .

گلستان ، اثر ماندگار شیخ اجل سعدی کتابی است منثور آمیخته به نظم و نثر مسجّع نوشته شده است .