جزوه علوم و فنون ادبی 3 - درس 1: تاریخ ادبیات قرن‌های دوازدهم و سیزدهم (دوره‌ی بازگشت و بیداری) | استاد مریم برونی

قصیده، سلجوقی، سروش اصفهانی

غزل، غزنوی، سروش اصفهانی 

قصیده، غزنوی، مجمر اصفهانی

غزل، سلجوقی، نشاط اصفهانی

با تغییر سبک نگارش، تکلّف را در نثر از بین برد و سبک گلستان سعدی را در نوشته‌هایش به کار برد.

با بیان مسائل عصر با زبان و اصطلاحات رایج و آمیخته به شعر و ضرب‌المثل موجب اقبال عامه به نثر گردید.

عبارات کوتاه او، گاه موزون و مسجع‌اند و می‌توان او را احیاکننده نثر فارسی دانست.

در رواج نثر ساده و عامیانه که بعدها در نوشته‌های جمال‌زاده و هدایت به کار رفت، نقش مؤثری داشت.

ایرج‌ میرزا: علی‌رغم جایگاه خانوادگی (از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار) می‌توان او را در ردیف شاعران آزادی‌خواه مشروطه قرار داد.

محمّدتقی بهار: بهار علاوه بر تحقیق و تدریس در دانشگاه، در حوزه سیاست و روزنامه‌نویسی نیز فعالیت داشت.

قائم‌مقام فراهانی: احیاءکننده نثر فارسی است، زیرا تکلّف در نثر را از بین برد و باعث اقبال عامّه به نثر گردید.

علّامه دهخدا: با روزنامه «صور اسرافیل» همکاری داشت ولی بعدها خود روزنامه «سروش» را در استانبول منتشر کرد.

خداوندنامه (فتحعلی‌خان صبا) _ تاریخ تطور نظم فارسی (ملک‌الشعرا)

تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران (ناظم‌الاسلام) _ قلب مادر (ایرج میرزا)

سه تابلوی مریم (میرزاده عشقی) _ روزنامه قرن بیستم (میرزاده عشقی)

شمس و طغرا (محمدباقر میرزا خسروی) _ داستان باستان (میرزا حسن‌خان بدیع)