آزمون آنلاین تاریخ 2 - درس 5 - تثبیت و گسترش اسلام در دوران خلفای نخستین | آزمون شماره 3654

قبیله، یک واحد اجتماعی و سیاسی مستقل به حساب می آمد و شامل تمامی مردمی می شد که دارای نیای مشترک بودند و با یکدیگر پیوند خونی داشتند. افرادی که پیوند قبیله ای آنان به هر دلیلی قطع می شد، پشتوانه اجتماعی خود را از دست می دادند. از جمله شاخص ترین سنن و ارزش های حاکم بر نظام قبیله ای، افتخار به حسب و نسب، احترام به روابط خونی و خویشاوندی، اطاعت بی چون و چرا از رئیس یا شیخ قبیله و پشتیبانی بی قید و شرط از هم قبیلگان در هر شرایطی بود. وابستگی شدید اعراب به قبیله خود، موجب به وجود آمدن تعصب یا عصبیت قبیله ای شده بود. تعصب قبیله ای، نقش زیادی در بروز جنگ و خونریزی های پی در پی در شبه جزیره عربستان داشت.

ساکنان شبه جزیره عربستان در دوران پیش از اسلام به داشتن برخی صفات و خصلت های اخلاقی مانند مهمان نوازی، شجاعت، سخاوت، مروت و استقامت در برابر مشکلات و سختی های زندگی معروف بودند.

مطالعات مورخان و کاوش های باستان شناسان در سده های ۱۹ و ۲۰ م. نشان داد که پیش از میلاد حضرت مسیح علیه السلام، فرهنگ و تمدن مهمی در سرزمین یمن، واقع در جنوب شبه جزیره عربستان وجود داشته است و فرمانروایانی بر آنجا حکومت می کرده اند. پس از آن که این تمدن باستانی دچار انحطاط و زوال شد، عده زیادی از ساکنان آن سرزمین به دیگر نواحی آن شبه جزیره مهاجرت کردند.

به طور کلی هنگام ظهور اسلام، قبیله های عرب پراکنده بودند و حکومت فراگیر و قدرتمندی در عربستان وجود نداشت. البته برخی از آنها مانند قبیله قریش به سبب در اختیار داشتن اداره کعبه و تجارت با سرزمین های دور و نزدیک، قدرت و نفوذ سیاسی قابل توجهی بر قبایل دیگر داشتند که نمی توان آن را به منزله حکومت پایدار برشمرد؛ زیرا این نفوذ و قدرت متکی به تشکیلات سیاسی، اداری و نظامی منظم و منسجمی نبود و ثبات لازم را نداشت

یکی از ویژگی های نظام اجتماعی عربستان در دوران پیش از اسلام، مقام و منزلت پایین زن بود. در جامعه ای که ارزش به قوت بازو و نیروی جنگاوری بود، بسیاری از پدران و خانواده ها آرزو داشتند که فرزندنشان پسر باشد تا بتواند بر پشت اسبان بجنگد و از راه جنگ و راهزنی، غنیمت به چنگ آورد