آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 3 - درس 1: تاریخ ادبیات قرن‌های دوازدهم و سیزدهم (دوره‌ی بازگشت و بیداری) | آزمون شماره 299

بگذار که دختران آزاد/ شرکت بکنند در حکومت 

دامن محبت را گر کنی ز خون رنگین/ می‌توان تو را گفتن پیشوای آزادی

رو بتاب از جسم و جان را شاد كن/ موطن اصلیّ خود را یاد کن 

آنچه را با کارگر سرمایه‌داری می‌کند/ با کبوتر پنجۀ باز شکاری می‌کند

در طنز، هجو و هزل چیرهدست بود، در شعر وی اگرچه اندیشههای نوگرایانه وجود دارد، جایگاه خانوادگی و تفکرات شخصی او، مانع از آن میشود که در ردیف شاعران آزادیخواه مشروطه قرار گیرد. (ایرج میرزا) 

شعر او ساده و دور از پیچیدگی بود. وی مضامین وطندوستی و ستیز با نادانی را با آوازی زیبا و پرشور میخواند. (عشقی)

 از شاعران شاخص این دوره است که او را به سبب آزادیخواهی، به زندان انداختند. تحت تأثیر شاعران گذشته، به ویژه مسعود سعد و سعدی بود. (عارف قزوینی) 

توانست با شعرهای ساده و عامیانهاش در میان مردم جایگاه مناسبی پیدا کند. شعرهای او که به زبان ساده و طنز آمیز در راه مبارزه با استبداد و عشق به چاپ میرسید، در بیداری مردم بسیار مؤثر بود. (فرخی یزدی)

حاجی میرزا آقاسی

میرزا فتحعلی آخوندزاده

عبدالرحیم طالبوف

میرزا آقاخان کرمانی

میرزا محمدصادق امیری فراهانی از سیاست‌مداران بزرگ دورۀ بیداری و احیاکنندۀ نثر فارسی است. 

قبل از وی سبک نویسندگان فارسی با تکلف و تصنع همراه بود. 

وی در کتابش مسائل عصر را با کاربرد زبان و اصطلاحات رایج و آمیخته به شعر و ضرب‌المثل به سبک گلستان سعدی نوشته است. 

وی در کتابش از عبارات کوتاه و گاه موزون و مسجع استفاده کرده است. 

در عصر مشروطه بیشترین رویکرد نویسندگان به رمان‌های تاریخی بود.

از میان رمان‌نویسان این دوره می‌توان به محمدباقرمیرزا خسروی و میرزاآقا تبریزی اشاره کرد. 

 ترجمۀ آثار اروپایی در ایران با تأسیس چاپ‌خانه در زمان فتحعلی‌شاه آغاز شد.

تحقیقات ادبی و تاریخی در محدودۀ تاریخی مشروطه به علت اشتغال اهل قلم به روزنامه‌نویسی و موضوعات دیگر، جاذبه‌ای نداشت