شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس نهم: موازنه و ترصیع | آزمون شماره 20629

در اصطلاح ادبی، یکسانی کلمات مصراعی با مصراع دیگر یا جمله‌ای با جمله دیگر از نظر وزن و حروف پایانی.

دو مصراع یا دو جمله که میان واژه‌های آنها دو به دو از نظر «وزن» و «حرف پایانی» کاملاً یکسانی باشد.

اگر در یک جمله دو واژه هم‌آوا به کار رود اما معنای متفاوت داشته باشد، ترصیع نام دارد.

موازنه‌ای که همۀ سجع‌های آن متوازی باشد.

ما ز بالاییم و بالا می‌رویم/ ما ز دریاییم و دریا می‌رویم

راه وصل تو راه پر آسیب/ درد عشق تو درد بی درمان

چند پرسی ز من چیستم من؟/ نیستم نیستم نیستم من

بشر ماورای جلالش نیافت/ بصر منتهای جمالش نیافت

نعل اسبان شد آنچه نرم آهن/ تیغ شاهان شد آنچه روهینا

چنین قصیده مسعود سعد سلمان خواه/ چنین قصاید مسعود سعد سلمان راست

نی نی نه سپهر است که خورشید سپهر است/ نی نی نه جهان است که اقبال جهان است

کز همه حالتی مرا نظمی است/ وز همه آلتی مرا جانی است 

دامن گردون پر از خون جگر بینم به صبح / بس که در مهر تو اشک از چشم اختر می‌چکد

یاران همه مخمور و قدح پر می ناب است / ما جمله جگر تشنه و عالم همه آب است

بخت بد بین که به سروقت من آن سرو روان / آمد از لطف زمانی که زمین‌گیر شدم

هرکس که دل به دست بتی داد همچو من / سنگی گرفت و شیشه ناموس را شکست

سخن دراز کشیدیم و همچنان باقی است / حدیث دلبر فتّان و عاشق مفتون (تشبیه)

ای چشم تو مست خواب و سرمست شراب / صاحب‌نظران تشنه و وصل تو سراب (واج‌آرایی)

هر سوی شمع و مشعله هر سوی بانگ و مشغله / کامشب جهان حامله زاید جهان جاودان (سجع)

کلاه سعادت یکی بر سرش / گلیم شقاوت یکی در برش (موازنه)