شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 3 - درس 5: اختیارات شاعری 1 (زبانی)

در کدام بیت، در مصراع اول دو اختیار زبانی تغییر مصوّت کوتاه به بلند به کار رفته است؟

صورت علمی تو را خود باید الفغدن به جهد / در تو ایزد نافریند آنچه در کس نافرید

آن قوت جوانی و آن صورت بهشتی / ای بی‌خرد تن من از دست چون بهشتی

شخص خفت و خرس می‌راندش مگس / وز ستیز آمد مگس زو باز پس

شبی تاری چو بی‌ساحل دمان پر قیر دریایی / فلک چون پر ز نسرین برگ نیل اندوده صحرایی

در همه ابیات زیر جز بیت ....... از اختیار زبانی «کوتاه تلفظ کردن مصوت بلند» بهره گرفته شده است.

در دام فتاده آهویی چند / محکم شده دست و پای در بند

پیش کمان ابرویش لابه همی کنم ولی / گوش کشیده است از آن گوش به من نمی‌کند

نبینی باغبان چون گل بکارد / چه مایه غم خورد تا گل برآرد

چنان در قید مهرت پای بندم / که گویی آهویی سر در کمندم

در کدام بیت همزه حذف شده است؟

یــا بــه چــشــم آرزو ســیـر رخ صـیـاد کـن یـا بـه صحرای طلب در جستجوی دانه باش

یـا مـشـامـت را زبـوی سـنـبـلش مشکین مخواه یـا هـم آغـوش صـبـا یـا هـمنشین شانه باش

یـا گـل نـورسـتـه شـو یـا بـلـبـل شـوریده حال یـا چـراغ خـانـه یا آتش به جان پروانه باش

چون قدح از دست مستان می‌خوری مستانه خور چون قدم در خیل مردان می‌زنی مردانه باش

به‌ترتیب، تقطیع (نشانه‌گذاری) کدام ابیات با ارکان (پایه‌های آوایی) عروضی «مفاعلن فعلاتن / مفاعلن فع لن» منطبق است و در کدام بیت «اختیارات زبانی بلند تلفظ کردن مصوّت کوتاه» وجود دارد؟

الف) لطف خدا بیش‌تر از جرم ماست / نکته‌ی سربسته چه دانی خموش

ب) کدام آهن دلش آموخت این آیین عیّاری / کز اوّل چون برون آمد ره شب زنده‌داران زد

پ) منم که شهره‌ی شهرم به عشق ورزیدن / منم که دیده نیالوده‌ام به بد دیدن

ت) با همه عطف دامنت آیدم از صبا عجب / کز گذر تو باد را مشک ختن نمی‌کند.

ث) به گوش هوش نیوش از من و به عشرت کوش / که این سخن سحر از هاتم به گوش آمد

ج) به فتراک ار همی بندی خدا را زود صیدم کن / که آفت‌هاست در تأخیر و طالب را زیان دارد

پ،ت - ث

پ، ث - ج

الف، پ - ت

الف، پ - ج