شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس یکم: مبانی تحلیل متن | آزمون شماره 16421

در عشق ترک کام کن ترک حبوب و دام کن/ مر سنگ را زر نام کن شکر لقب نه بر جفا

عقل گوید پا منه کاندر فنا جز خار نیست/ عشق گوید عقل را کاندر  تو است آن خارها

گرچه درد عشق او خود راحت جان من است/ خون جانم گر بریزد او بود صد خون‌بها

برو ای غصه دمی زحمت خود کوته کن/ باده عشق بیا زود که جانت بزیا

گله و شکایت از سرنوشت و قضا و قدر

توجه به مدح پادشاهان

گرایش به افلاک و گنبد آسمان

تأکید بر ثروت اندوزی و درخواست کمک از بزرگان

جان بخواه از من بیدل که روانت بدهم / به‌جز از جان ز من آخر چه تمنّاست تو را؟

دلبرا سنبل هندوی تو در تاب چراست؟ / زین صفت نرگس سیراب تو بی‌خواب چراست؟

هر گره کز شکن زلف کژت بگشایند / زو همه ناله دل‌های گرفتار آید

خواجو اگر عاشقی حاجت گفتار نیست / گونه زردت بس است شرح غمت را بیان

برو خواجه کوتاه کن دست آز / چه می‌بایدت ز آستین دراز (نکوهش طمع)

گنهکار اندیشناک از خدای / به از پارسای عبادت‌نمای (سرزنش ریاکاری)

گر به جای نانش اندر سفره بودی آفتاب / تا قیامت روز روشن کس ندیدی در جهان (بیان خسیس بودن فردی)

هر که نان از عمل خویش خورد / منّت حاتم طایی نبرد (تأکید بر کمک به نیازمندان)

«چه» در مصراع نخست صفت تعجبی است.

تلاش و کوشش در جهت حل مشکلات دیگران، مفهوم کلی ابیات است.

مصراع دوم بیت دوم به شیوۀ بلاغی آمده است.

در میان ابیات، آرایة مراعات نظیر وجود دارد.