شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 3 - درس 4: سبک‌شناسی قرن‌های دوازدهم و سیزدهم (دوره‌ی بازگشت و بیداری) | آزمون شماره 3550

 دامن محبت را گر کنی ز خون رنگین/ می‌توان تو را گفتن پیشوای آزادی (توجه به بن‌مایۀ مترادف با دموکراسی غربی)

 آستین چو از چشم برگرفتم/ سیل خون به دامان روانه کردم (سرودن شعر در قالب تصنیف و ترانه)
 

 ای دل، بسی رموز و اشارات در ره است/ قانون عقل گیر و برو بر ره نجات ( تاكيد بر درون‌مایۀ قانون)

 یک مرغ گرفتار در این گلشن ویران/ تنها به قفس ماند، هزاران همه رفتند (حاوی مضامین سیاسی، اجتماعی و وطنی)
 

به طرّه کرده تعبیه هزار طبله غالیه / به مژّه بسته عاریه برنده ذوالفقارها

فریاد که در رهگذر آدم خاکی / بس دانه فشاندند و بسی دام کشیدند

به سرّ عشق کجا پی برند اهل خرد / مگر کنند فراموش آن‌چه دانستند

اختیارم نیست چون گرداب در سرگشتگی / نبض موجم در تپیدن بی‌قرار افتاده‌ام

نثر دوره بیداری، با فاصله‌گرفتن از دوره مشروطه، درون‌مایه‌های آزادی، سنت‌شکنی و تجددخواهی را با لحنی آرام‌تر ادامه داد.

به دنبال تحولات سبکی در شعر فارسی، در نثر نیز قید و بندهای نثر مصنوع و فنی کنار گذاشته شد.

وطن به عنوان سرزمینی با مردم مشترک در ویژگی‌های فرهنگی و قومی و زبانی، بنیادی‌ترین عنصر فکری مشروطه‌خواهان بود.

در این دو قرن، سبک بازگشت نقطه عطفی در شیوه‌ها و ویژگی‌های سخن پارسی به وجود آورد.

توجه به مردم و استفاده از شعر برای آگاه‌سازی عموم _ ورود واژگان اروپایی به زبان فارسی

تغییر نگرش شاعران از ذهنی‌گرایی به عینیت و جزئی‌نگری _ گرایش اغلب شاعران به محتوا

توجه به مردم و استفاده از شعر برای آگاه‌سازی عموم _ عدم تسلط برخی شعرا به زبان کهن

تغییر نگرش شاعران از ذهنی‌گرایی به عینیت و جزئی‌نگری _ سرایش پرشتاب آثار منظوم