شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس سوم: واج‌آرایی، واژه‌آرایی | آزمون شماره 17768

 بوی یوسف می‌کشم از چشم چون دستار خویش / چشم بر راه صبا چون پیر کنعان نیستم

 به سخن هر که شود زنده نمیرد هرگز / دم عیسی است هوای نفس آباد سخن

 آن‌چه بر ایوب رفت نیست خوش اما چه سود / مرد که دارد شکیب، درد که دارد علاج

 گر قبول عشق خواهی بیخ وصل از دل بکن / ملک چین داری ز حسرت ابروان پر چین مکن

جناس تام یا همسان، از انواع تکرار یا واژه‌آرایی است.

آنچه در تکرار اهمیت دارد جنبۀ موسیقایی و آوایی سخن است، نه شکل نوشتاری واژگان.

واج‌آرایی مصوت‌ها از صامت‌ها محسوس‌تر است.

تکرار یک واج در سخن واژه‌آرایی است.

تو را چه غم که یکی در غمت به جان آید                  که دوستان تو چندان که می‌کشی بیشند

سیر سپهر و دور قمر را چه اختیار                       در گردشند بر حسب اختیار دوست

قاضی به دو شاهد بدهد فتوی شرع                      در مذهب عشق، شاهدی بس باشد

هزار دشمن اگر در قفاست عارف را               چو روی خوب تو دید از قفا چه غم دارد

چه مهره باخت ندانم سپهر دشمن‌خوی/ که دور کرد به دستان ز دوستان ما را (جناس، تلمیح)

چون توانم شد از اینجا که غمش موی‌کشان/ دلم آورد و به زنجیر فروبست اینجا (تشخیص، کنایه)

دل مسکین مرا نیست در اینجا قدری/ زانک صد دل چو دل خستۀ من هست اینجا (واج‌آرایی، واژه‌آرایی)

روی از تو نپیچم وگر از شست تو آید/ همچون مژه در دیده کشم تیغ بلا را (تشبیه، کنایه)