شرکت در آزمون آنلاین جامعه‌شناسی 2 - درس نهم: جهان دوقطبی | آزمون شماره 5446

مارکس در نیمه اول قرن نوزدهم به نقد لیبرالیسم اقتصادی پرداخت و از نظر او با یک حرکت انقلابی می‌توان چالش‌های جامعه سرمایه‌داری را حل کرد _ چالش و نزاع بلوک شرق و غرب در تمام قرن بیستم تا فروپاشی بلوک شرق در سال 1991 م. ادامه یافت.

برخی از اندیشمندان اروپایی، برای حل مشکل فقر و غنا، در چارچوب ارزش‌ها و آرمان‌های فرهنگ جدید غرب، نظریه‌هایی را ارائه دادند که نظریه مارکس نمونه‌ای از آن می‌باشد _ دو جریان چپ و راست‌ به‌ترتیب بلوک شرق و غرب را تشکیل دادند که بلوک شرق شامل شوروی سابق، چین و کشورهای اروپای شرقی است.

بلوک شرق و غرب دو اقتصاد و دو سیاست متفاوت داشتند که آمریکا و شوروی به عنوان دو ابر قدرت در کانون این دوقطب قرار داشتند و هر دو به فرهنگ واحدی تعلق نداشتند _ قبل از انقلاب فرانسه طرفداران نظریات لیبرالیستی در سمت راست و منتقدان آن در طرف چپ مجلس قرار می‌گرفتند که به‌ترتیب اولی مصداق مخالفان سرمایه‌داری بود و دومی دلالت بر احزاب سوسیالیستی و کمونیستی می‌کرد.

 جامعه آرمانی مارکس از فردگرایی لیبرالیستی و اقتصاد سرمایه‌داری عبور می‌کرد، مالکیت خصوصی را از بین می‌برد و صورتی سوسیالیستی و کمونیستی پیدا می‌کرد _ رویکرد نظری مارکس نسبت به عالم، رویکردی غیرسکولار و ضدسرمایه‌داری بود و با این حال تلاش می‌کرد در چارچوب همان بنیان‌های نظری فرهنگ غرب به حل مسائل اجتماعی جامعه خود بپردازد.

نظام ارباب رعیتی و ارزش‌های اجتماعی مربوط به آن را درهم ریخت و کشاورزان را از بردگی رها کرد.

نظریه‌پردازان لیبرال، آزادی فعالیت دولتمردان را ضامن پیشرفت جامعه می‌دانستند و مدافع هر نوع مداخله دولت بودند.

حاکمیت لیبرالیسم اقتصادی موجب شد تا دولتمردان انگلیسی از جمله لرد جان راسل از هر اقدامی برای مقابله با قحطی ایرلند خودداری کنند.

با تکیه بر شعار آزادی و خصوصاً آزادی اقتصادی، راه استثمار را برای صاحبان ثروت باز کرده و عدالت را نادیده گرفته بود.

جوامع سوسیالیستی به بهانه عدالت اجتماعی، آزادی‌های فردی و معنوی خود را از دست دادند.

در جوامع سوسیالیستی طبقه جدیدی شکل نگرفت و توزیع مناسب ثروت با مشکلاتی روبه‌رو شد.

جوامع سوسیالیستی با انتقاد از لیبرالیسم اولیه، عدالت اجتماعی و توزیع مناسب ثروت را شعار خود قرار می‌دادند.

در جوامع سوسیالیستی، به بهانه عدالت اقتصادی، آزادی افراد از بین رفت و طبقه جدیدی شکل گرفت که نه براساس ثروت بلکه بر مدار قدرت سازمان می‌یافت.