شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس دهم: زبان و ادبیات فارسی در سده‌های پنجم و ششم و ویژگی‌های سبکی آن | آزمون شماره 6039

تا حدود نیمه دوم قرن پنجم و آغاز قرن ششم، شعر پارسی هم‌چنان تحت تأثیر سبک دوره سامانی و غزنوی است.

موضوع قابل توجه در شعر نیمه دوم قرن ششم، علاقه‌مندی شاعران به سرودن غزل‌های لطیف و زیباست. ناصرخسرو و هم‌سبکان او در آوردن مضامین دقیق در غزل بسیار کوشیدند.

در نیمه دوم قرن ششم، حوزه ادبی فارس و نواحی مرکزی (عراق عجم) در شکل‌گیری شیوه خاصّی از شعر فارسی مؤثر بود و شاعران و نویسندگان مشهوری در اصفهان، همدان، ری و … ظهور کردند.

شعر سده پنجم و ششم از نظر سبک گویندگی و موضوع، تنوع یافت و در شاخه‌ها و رشته‌هایی هم‌چون مدح، هجو، طنز، وعظ و حکمت، داستان‌نویسی، تغزّل و حماسه به کار گرفته شد.

کلیله و دمنه

مقامات حمیدی

شاهنامه ابومنصوری

قابوس‌نامه

سه

چهار

دو

پنج

گرایش شاهان غزنوی در جلب عالمان و ادیبان به دربار و لشکرکشی‌ها و فتوحات سلجوقیان از عوامل مهم پیشرفت و گسترش زبان و ادبیات فارسی در قرن سوم تا میانه قرن پنجم است.

هندوان در پی لشکرکشی‌های محمود غزنوی به هندوستان و آسیای صغیر، به اجبار زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی و سیاسی و نظامی پذیرفتند اما زبان خودشان را زبانی مقدس می‌دانستند.

در قرون سوم تا پنجم عمدتاً در مدارس تحصیل علوم دینی و ادبی میسر بود به همین سبب شاعران و ادیبان، بیش از هر چیز با زبان و ادبیات عربی آشنا می‌شدند.

بدبینی شاعران نسبت به شاهان و فرمانروایان، شکایت از روزگار، شکایت از حکمت و دانش و اندیشه‌های دینی و طرح نابسامانی‌های اجتماعی از مضامین برجسته شعر در نیمه دوم قرن ششم و اوایل قرن هفتم است.