شرکت در آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس یکم: مبانی تحلیل متن | آزمون شماره 17093

گفت: علم من قرآن است و حدیث و گفتار مشایخ و او بدین‌ها معتقد نیست و نمی‌شنود مرا به شنیدن کفر او چه حاجت؟ (دوری از بحث کردن با کافر)

ملک گفت: این نکته غریب گفتی ولیکن محال عقل است و خلاف نقل که تو را فضل و بلاغت امروز از چنگ عقوبت من رهایی دهد. (کاربرد سجع و مراعات‌نظیر)

من او را از فضلای عصر می‌دانم و یگانه روزگار، باشد که معاندان در حقّ وی خوضی کرده‌اند پس این سخن در سمع قبول من نیاید. (حذف فعل به قرینه)

تو را با وجود چنین منکری که ظاهر شد سبیل خلاص صورت نبندد. این بگفت و موکّلان عقوبت در وی آویختند. (استفاده اندک از واژه‌های عربی)

ما سپر انداختیم گردن تسلیم پیش/ گر بکشی حاکمی ور بدهی زینهار

گر دگری را شکیب هست ز دیدار اوست/ من نتوانم گرفت بر سر آتش قرار

تیغ جفا گر زنی ضرب تو آسایش است/ روی ترش گر کنی تلخ تو شیرین گوار

سعدی اگر داغ عشق در تو میسر شود/ فخر بود بنده را داغ خداوندگار 

حرف «را» در جمله اوّل، نشانه مفعول نیست و ضمیر «_َ ش» در جمله دوم نقش متممی دارد.

کاربرد واژگان عربی در متن چشم‌گیر است و در برخی جمله‌ها، فعل، حذف شده است.

کاربرد آرایه‌های «سجع»، «کنایه»، «جناس» در متن مشهود است.

پیام کلّی و نتیجه نهایی حکایت، توصیه به نیکی در حقّ دیگران و مصلحت‌اندیشی و خیرخواهی برای همنوعان است.