در جهان دو قطبی قرن بیستم، برخلاف اغلب انقلاب‌های آزادی بخش که در مقابله با بلوک غرب و در حمایت از بلوک شرق بوده‌اند، انقلاب اسلامی ایران به دلیل عدم تعلق به بلوک شرق، موضع‌گیری ضد مارکسیستی داشت و از آغاز جهت‌گیری ضد آمریکایی و ضد صهیونیستی نیز پیدا کرده بود.

انقلاب‌های آزادی بخش در چارچوب نظریه‌ها و مکاتب چپ بودند تا بلکه بتوانند مسائل و بحران‌های جهان غرب که به وجود آمده بود را حل نمایند ولی انقلاب اسلامی بدون تعلق به مکاتب و فلسفه‌های سیاسی غرب، از آموزه‌های اسلامی برای حل بحران‌ها بهره برد.

انقلاب‌های آزادی‌بخش در مقابله با استعمار جدید و حذف کارگزاران غیرمستقیم غرب موفق می‌شدند ولی در قطع وابستگی فرهنگی توفیقی نداشتند و از جهت استعمار فرانو، مرعوب و مقهور استعمارگران بودند اما انقلاب ایران تنها یک انقلاب سیاسی نبود بلکه هویتی، فرهنگی و تمدنی داشت.

محمدرضا شاه توانست همه جنبش‌های چریکی و نیروهای چپ را سرکوب کند اما انقلاب اسلامی ایران با توجه به این‌که از عمق روابط مردم با مرجعیت دینی پدید آمده بود همه اقشار و گرو‌ه‌های جامعه را در بر می‌گرفت و یک انقلاب فراگیر مردمی بود.

الف) هنگام شروع حرکت انقلابی امام‌خمینی (ره)، شاه تحت حمایت دولت‌های غربی بود و مأموریت حفظ امنیت منطقه را برعهده داشت. _ همکاری مشترک نظامی ب) رفتار عادلانه را به کسانی تحمیل می‌کرد که عالم به عدالت نبودند و عمل به عدالت به‌قدر کافی در شخصیت آنان نهادینه نشده بود.

الف) منورالفکران غرب‌گرا با حمایت کشورهای غربی خواستار تشکیل حکومت سکولار در جوامع خود بودند. _ ضرورت اصلاحات در دولت‌های کشورهای اسلامی ب) رفتار عادلانه را به کسانی تحمیل می‌کرد که عالم و عامل به عدالت نبودند.

الف) هنگام شروع حرکت انقلابی امام‌خمینی (ره)، شاه تحت حمایت دولت‌های غربی بود و مأموریت حفظ امنیت منطقه را برعهده داشت. _ ضرورت اصلاحات در دولت‌های کشورهای اسلامی ب) عاملان به عدالت با معیارهای الهی به قدرت نرسیده بودند.

الف) منورالفکران غرب‌گرا با حمایت کشورهای غربی خواستار تشکیل حکومت سکولار در جوامع خود بودند. _ همکاری مشترک نظامی ب) رفتار عادلانه را به کسانی تحمیل می‌کرد که گرچه عالم به عدالت بودند ولی عمل به عدالت به‌قدر کافی در شخصیت آن‌ها نهادینه نشده بود.

منورالفکران غرب‌گرا _ جنبش عدالتخانه _ انقلاب اسلامی _ وجه افتراق نخستین بیدارگران اسلامی و منورالفکران غرب گرا

منورالفکران غرب‌گرا _ جنبش عدالتخانه _ انقلاب اسلامی _ منورالفکران غرب گرا

روشنفکران چپ _ جنبش عدالتخانه _ انقلاب اسلامی _ وجه اشتراک نخستین بیدارگران اسلامی و منورالفکران غرب‌گرا

روشنفکران چپ _ جنبش تنباکو _ منورالفکران غرب‌گرا و انقلاب اسلامی _ منورالفکران غرب گرا