آرایه ادبی پارادوکس چیست؟
پارادوکس یا متناقض‌نما، نوعی آرایه ادبی است که در آن، دو مفهوم یا واژه که با هم در تناقض هستند، در کنار هم به کار می‌روند. این آرایه باعث ایجاد یک مفهوم یا معنای جدید و عمیق‌تر می‌شود.
روش تشخیص پارادوکس در جمله و شعر
- دقت کنید که آیا دو واژه یا مفهوم متضاد در عبارت یا جمله وجود دارد یا خیر.
- بررسی کنید که آیا این تضاد معنایی، عمدی و برای انتقال مفهوم خاصی است.
- پارادوکس معمولاً به صورت عمدی و برای ایجاد تأکید، تعجب یا عمق بخشیدن به مفهوم به کار می‌رود.
مثال
«سخن عشق نه آن است که گویند / که آن را سر و پایان نیابد»
در این بیت، «سر و پایان نیافتن» یک پارادوکس است؛ زیرا سخن معمولاً سرانجامی دارد، ولی سخن عشق پایان نمی‌یابد.
یادآوری: هنگام خواندن شعر یا متن، به دقت به واژه‌ها و مفاهیم توجه کنید تا بتوانید آرایه‌های ادبی از جمله پارادوکس را تشخیص دهید.
