استعاره و مجاز هر دو از آرایههای ادبی هستند که در کلام استفاده میشوند.
- استعاره: یعنی یک کلمه را به کار ببریم که معنای اصلی آن نباشد، ولی بین معنای اصلی و معنای مورد نظر ما، یک رابطهٔ شباهت وجود داشته باشد. مثلاً وقتی میگوییم «پدرم یک کوه است»، کوه به معنای واقعیاش نیست، بلکه به دلیل بزرگی و استحکام، پدر را به کوه تشبیه کردهایم.
- مجاز: وقتی یک کلمه را به کار میبریم که معنای غیر اصلی آن مد نظر باشد، ولی بین معنای اصلی و غیر اصلی یک رابطهٔ نزدیک وجود داشته باشد. مثلاً وقتی میگوییم «دستش را شکست»، منظور این است که دست او را به صورت استعاری شکسته است، نه به معنای واقعی شکستن دست.
پس فرق اصلی بین استعاره و مجاز این است که در استعاره، یک تشبیه ضمنی وجود دارد، ولی در مجاز، یک کلمه به جای کلمهٔ دیگر به کار میرود به دلیل ارتباطی که بین آنها هست.
راهنمایی کوتاه: استعاره یک تشبیه بدون حرف تشبیه است و مجاز یک کلمه است که به جای کلمه دیگر به کار میرود.
گامبهگام:
۱) ابتدا باید مفهوم استعاره و مجاز را در ادبیات فارسی بدانیم.
۲) استعاره را با یک مثال مثل «پدرم یک کوه است» توضیح دهیم.
۳) مجاز را با مثالی مثل «دستش را شکست» شرح دهیم.
۴) تفاوت اصلی بین این دو آرایه ادبی را بیان کنیم.
پاسخ نهایی: استعاره یک تشبیه ضمنی است و مجاز یک کلمه که به جای دیگری به کار میرود.
مثال مشابه: «لبخند خورشید» یک استعاره است چون خورشید را به انسان تشبیه کردهایم.
اگر میخواهی بیشتر یاد بگیری: میتوانی به کتابهای ادبیات فارسی سال دهم مراجعه کنی و مثالهای بیشتری را بررسی کنی.