تحلیل قلمروهای متن
متن داده شده شامل سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری است که در زیر به تحلیل هر یک می‌پردازیم.
قلمرو زبانی
قلمرو زبانی به واژگان و ساختارهای دستوری متن اشاره دارد. در این متن، واژگان به کار رفته عمدتاً از نوع رسمی و ادبی هستند. کلماتی مانند «سلطان»، «توانگر»، «درویش»، «مشقت»، «مذلت» و «خردمندان» نشان‌دهنده سطح زبان ادبی هستند. ساختارهای دستوری نیز به سبک قدیم نگارش نزدیک است.
قلمرو ادبی
قلمرو ادبی به عناصر ادبی مانند تشبیه، استعاره، کنایه و ... اشاره دارد. در این متن، عبارت‌هایی مانند «به زور بازو نان خوردی» و «کمر زرین بستن» دارای بار ادبی هستند. همچنین، جمله «نان خود خوردن و نشستن به که کمر زرین بستن و به خدمت ایستادن» یک ضرب‌المثل یا جمله قصار است که حکمت‌آمیز بودن متن را نشان می‌دهد.
قلمرو فکری
قلمرو فکری به مفهوم و پیام اصلی متن اشاره دارد. در این متن، دو برادر با دو رویکرد متفاوت زندگی، مورد بحث قرار گرفته‌اند. برادر اول به خدمت سلطان روی آورده و برادر دوم با کار کردن با دستان خود، نان می‌خورد. گفتگوی بین آن‌ها حاوی این پیام است که عزت و استقلال از طریق کار کردن حفظ می‌شود و خدمت کردن ممکن است با از دست دادن عزت نفس همراه باشد.
یادآوری ایمنی: در تحلیل متون ادبی، توجه به مفاهیم و پیام‌های اصلی و پرهیز از برداشت‌های شخصی اهمیت دارد.
