ابتدا بیت شعر را تحلیل میکنیم: «شب عاشقان بی دل چه شبی دراز باشد / تو بیا کز اول شب در صبح باز باشد»
در این بیت، کلمات «باشد» در هر دو مصراع به عنوان ردیف به کار رفتهاند.
- حروف قافیه: «از» و «باز»
- حرف ردیف: «باشد»
نوع قافیه: قافیه از نظر ساختار، «مطلق» است چون واجهای آن کاملاً یکسان نیستند.
قاعده قافیه: قافیه در این شعر از نوع «مطلقه متحرّفه» است.
گامبهگام:
- ۱) تشخیص ردیف: کلمه یا کلماتی که در انتهای هر دو مصراع تکرار میشوند.
- ۲) تشخیص حروف قافیه: حروفی که قبل از ردیف قرار میگیرند و متفاوت هستند.
- ۳) تعیین نوع قافیه: بررسی یکسان بودن یا نبودن واجهای قافیه.
پاسخ نهایی: ردیف «باشد» و قافیه «از» و «باز» با قاعده «مطلقه متحرّفه».