چشمهها به دو دسته کلی چشمههای تحت فشار (آرتزین) و چشمههای آزاد تقسیم میشوند.
- چشمههای تحت فشار: این چشمهها زمانی تشکیل میشوند که آب زیرزمینی تحت فشار هیدرواستاتیک قرار دارد و از طریق شکستگیها یا گسلها به سطح زمین راه مییابد.
- چشمههای آزاد: این چشمهها معمولاً در جایی که سطح آب زیرزمینی به سطح زمین میرسد، ایجاد میشوند.
در چشمههای تحت فشار، آب به دلیل فشار لایههای بالاتر به سمت بالا رانده میشود، در حالی که در چشمههای آزاد، آب به دلیل شیب زمین یا کاهش سطح ایستابی به سطح زمین میرسد.