ابتدا بیت را بررسی می‌کنیم: "نهاد و مفعول و متمم بیست با چشم ادب مگر پدر را وز گفته یک او مپیچ سر را"
در این بیت، "نهاد" به معنی "موضوع" یا "مسئله" است. "مفعول" و "متمم" نیز اصطلاحاتی دستوری هستند.
- نهاد: موضوع یا مسئله
- مفعول: مفعول در جمله به کسی یا چیزی اشاره دارد که عمل بر روی آن انجام می‌شود.
- متمم: متمم کلمه یا عبارتی است که معنی فعل یا کلمه دیگر را کامل می‌کند.
بیت شعر به ما می‌گوید که با ادب و احترام با پدر رفتار کنیم و از گفته‌های او پیروی کنیم.
اکنون به تجزیه و تحلیل دستوری بیت می‌پردازیم:
- نهاد و مفعول و متمم: مفعول و متمم جمله
- بیست: فعل امر به معنی "بشنو" یا "بپذیر"
- با چشم ادب: متمم، به معنی "با احترام"
- مگر پدر را: مفعول، به معنی "پدر را"
- وز گفته یک او: متمم، به معنی "و از گفته‌های او"
- مپیچ سر را: فعل نهی به معنی "سرپیچی نکن"
این بیت شعر اهمیت ادب و احترام به پدر و پیروی از نصیحت‌های او را بیان می‌کند.
