آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 1 - درس یکم: مبانی تحلیل متن | آزمون شماره 17819

حریص را نکند نعمت دو عالم سیر/ همیشه آتش سوزنده اشتها دارد (تشخیص-تلمیح)

شب ظلمت و بیابان به کجا توان رسیدن/ مگر آنکه شمع رویت به رهم چراغ دارد (تشبیه-تناسب)

سزدم چو ابر بهمن که برین چمن بگریم/ طربآشیان بلبل بنگر که زاغ دارد (تناسب-تشخیص)

سر ما فرو نیاید به کمان ابروی کس/ که درون گوشهگیران ز جهان فراغ دارد (مجاز-کنایه)

کاربرد «را» در معنی «به» به عنوان حرف اضافه

کاربرد خاص صفت و حذف فعل به قرینه

کاربرد «که» در معنی «از» به عنوان حرف اضافه

کاربرد استعاری واژه «کمانک» در متن

فراوانی واژگان غیر فارسی

بلندی جمله‌ها: مانند: «ای خویشتن به جامه نیکو فریفته»

وجود واژگان کهن؛ مانند: «اَنگُله»، «گوی»، «مشغله»

ابیات بر فریفته نشدن بر مادیات و آماده شدن برای مرگ تأکید دارد.

رضا به داده بده وز جبین گره بگشا / که بر من و تو درِ اختیار نگشوده است

چنار آورد رو در رز که ای ساجد قیامی کن/ جوابش داد کاین سجده مرا بی‌اختیار آمد

در این زمان که خمارم مطیع من می‌باش / چو مست گشتم از آن پس به اختیار تو ام

نه به اختیار باشد غم عشق خوبرویان / کِی رود به اختیاری سوی درد بی‌دوایی؟

همۀ ترکیب های مشخص شده، اضافۀ تشبیهی هستند.

در بیت دوم حذف فعل به قرینۀ معنایی به کار رفته است.

مفهوم کلی ابیات، شکایت از طوفانی شدن دریا و ترس از غرق شدن است.

آرایۀ تضاد و کنایه نیز در متن، به کار رفته است.