تشخیص و انواع مجاز
در ادبیات فارسی، تشخیص به معنای نسبت دادن ویژگیهای انسانی به موجودات یا اشیاء غیرانسان است. استعاره نیز نوعی آرایه ادبی است که در آن یک کلمه یا عبارت به جای کلمه یا عبارت دیگر به کار میرود. مجاز نیز به آرایهای گفته میشود که در آن یک کلمه یا عبارت در معنای غیراصطلاحی خود به کار میرود.
تشخیص نوعی استعاره است؛ زیرا در آن، ویژگیهای یک چیز به چیز دیگر نسبت داده میشود. از آنجا که استعاره خود نوعی مجاز است، میتوان نتیجه گرفت که تشخیص نیز نوعی مجاز است.
- استعاره: نسبت دادن ویژگیهای یک چیز به چیز دیگر
- تشخیص: نسبت دادن ویژگیهای انسانی به غیر انسان
- مجاز: استفاده از کلمه یا عبارت در معنای غیراصطلاحی
بنابراین، هر تشخیصی میتواند نوعی مجاز محسوب شود؛ زیرا در هر دو، معنای غیرمستقیم و مجازی کلمات مد نظر است.