آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 3 - درس 10: سبک‌شناسی دورۀ معاصر و انقلاب اسلامی | آزمون شماره 71

از اواخر دهه پنجاه تا شصت گرایش به داستان بلند بیش از داستان کوتاه است. در دهه هفتاد گرایش به داستان کوتاه بیشتر شد.

قبل از انقلاب، اقبال با داستان کوتاه بود و بعد از انقلاب نویسندگان به داستان‌های بلند روی آوردند.

پیش از انقلاب داستان کوتاه رواج داشت اما بعد از انقلاب، داستان‌های بلند و نمایشنامه ها جایگاه بالاتری یافتند.

در دوره قبل و بعد از انقلاب نویسندگان به تمام قالب‌های داستان کوتاه و بلند گرایش داشتند و بعد از انقلاب نیز این روند ادامه پیدا کرد.

از خویش برون گمشده خویش مجویید / در خانه دل‌ها وطن گمشدگان است

از فراز قله اندیشه آمد پیر عشق / تا به رقص آرد زمین از باده شبگیر عشق

مرگ هرگز به حریم حرمت راه نیافت / هر کجا دید نشانی ز تو چالاک گذشت

باغی ز بهر تو ز نو افکنده چون بهشت / در پیش او به‌سان سپهری یکی حصار

سنّت‌شکنی‌ها در حوزة قافیه و موسیقی شعر، مورد قبول طبع شاعران قرار نگرفت.

معشوق در ادبیات معاصر همانند دوره‌های پیشین، گاه زمینی و گاه آسمانی است.

مدح، ذم و شکایت در شعر این دوره اندک است.

در اشعار نو، مصراع‌ها از نظر تعداد پایه‌های آوایی هم‌اندازه نیستند.

من از نهایت شب حرف می‌زنم / من از نهایت تاریکی / من از نهایت شب حرف می‌زنم / اگر به خانة من آمدی / برای من ای مهربان / چراغ بیاور (گرایش به سمبل و نماد)

مثل درخت در شب باران، به اعتراف / با من بگو، بگوی صمیمانه، هیچگاه / تنهایی برهنه و انبوه خویش را / یک نیم‌شب، صریح، سرودی به گوش باد؟ (کاربرد طبیعی آرایه‌های بیانی)

و یک بار هم در بیابان کاشان هوا ابر شد / و باران تندی گرفت / و سردم شد، آن وقت در پشت یک سنگ، / اجاق شقایق مرا گرم کرد (نو بودن تشبیه و استعاره)

خانه‌ام آتش گرفته است، آتشی بی‌رحم / هم‌چنان می‌سوزد این آتش، / نقشهایی را که من بستم به خون دل / بر سر و چشم در و دیوار، / در شب رسوای بی‌ساحل (بهره‌گیری از قالب سپید)