آزمون آنلاین علوم و فنون ادبی 3 - درس 4: سبک‌شناسی قرن‌های دوازدهم و سیزدهم (دوره‌ی بازگشت و بیداری) | آزمون شماره 1532

خستگان ضربت تسلیم را بهر شفا / نسخه کلی قانون نجات ‌آورده‌ای

بر سرو سوسن از چه زبان می‌کند دراز؟ / آزاده را ز طعن زبان‌آوران چه غم؟

تا چین سر زلف بتان شد وطن دل / عزم سفرش از گذر حبّ وطن خاست

داغ میهن داغ مادر را ز دل / بسترد، کان واجب است این مستحب

هم‌آهنگ بودن ساختار و ترکیب دستوری کلام با طبیعت زبان

کنارگذاشتن قید و بندهای نثر مصنوع و فنّی

دشمنی با استعمار در قالب نثر روزنامه‌ای

بیان مسائل سیاسی و اجتماعی

کشوری را که شه از دیدن او بیزار است / پولش از کیسه ملّت به چه عنوان گیرد؟

خدا گواست که آزادم از زمانه ولیکن / دلم بود به کمند ارادت تو مقیّد

از اخذ و بند و رشوه و کلّاشی و طمع / بر سینه کسی ننهاده است دست رد

دهقان خمیر ما را از گندمی سرشته است / کاندر بهشت رویید از سنبل محبّت

نثر دوره بیداری، با فاصله‌گرفتن از دوره مشروطه، درون‌مایه‌های آزادی، سنت‌شکنی و تجددخواهی را با لحنی آرام‌تر ادامه داد.

به دنبال تحولات سبکی در شعر فارسی، در نثر نیز قید و بندهای نثر مصنوع و فنی کنار گذاشته شد.

وطن به عنوان سرزمینی با مردم مشترک در ویژگی‌های فرهنگی و قومی و زبانی، بنیادی‌ترین عنصر فکری مشروطه‌خواهان بود.

در این دو قرن، سبک بازگشت نقطه عطفی در شیوه‌ها و ویژگی‌های سخن پارسی به وجود آورد.